Aktualności

Czerniak – co musisz o nim wiedzieć?

• Lato kusi słońcem, ale Twoja skóra pamięta każdy promień.

• Profilaktyka to najskuteczniejsza broń w walce z czerniakiem.

• To jeden z najbardziej złośliwych nowotworów skóry, który w Polsce co roku odbiera życie blisko 1400 osobom.

• Sprawdź, co możesz zrobić by chronić siebie i bliskich.

 

Czym jest czerniak?

Czerniak to nowotwór złośliwy skóry, który szybko się rozwija i tworzy przerzuty. Wywodzi się z melanocytów – komórek wytwarzających barwnik zwany melaniną. Melanina sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym, czyli np. w kontakcie z promieniowaniem słonecznym, czy promieniowaniem stosowanym w solarium.

Choć najczęściej rozwija się na skórze, może pojawić się także w obrębie błon śluzowych jamy ustnej, nosa, a nawet na gałce ocznej.

 

Czy wiesz, że?

Wczesne wykrycie choroby daje ponad 95% szans na całkowite wyleczenie.

 

Czerniak pod lupą: co zwiększa ryzyko choroby?

Ryzyko zachorowania na czerniaka jest większe u osób:

• o jasnej karnacji, rudych lub blond włosach, niebieskich oczach i licznych piegach
• z dużą liczbą znamion barwnikowych lub znamion w miejscach drażnienia
• które doznały oparzeń słonecznych, zwłaszcza w dzieciństwie
• słabo tolerujących słońce, opalających się z trudem lub wcale
• przebywających w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie
• u których w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry
• korzystających z solarium.

 

ABCDE samokontroli znamion

Samokontrola skóry to proste i bardzo skuteczne narzędzie. Raz w miesiącu dokładnie obejrzyj swoje znamiona i pieprzyki. Dzięki temu szybciej zauważysz niepokojące zmiany. Podczas samokontroli znamion skorzystaj ze specjalnie przygotowanej „ściągi” ABCDE czerniaka.

WAŻNE! Jeśli zauważysz niepokojące zmiany, skonsultuj je z lekarzem POZ. Jeśli będziesz potrzebował dalszej diagnostyki, otrzymasz skierowanie do dermatologa lub chirurga-onkologa. Nie bagatelizuj nowych znamion barwnikowych ani zmiany wyglądu już istniejących.

TO WAŻNE: Znajdź najbliższą placówkę

 

– Niepokojącym objawem jest powiększanie się znamienia, zmiana barwy, pojawienia się uwypuklenia, krwawienia lub świąd zmiany. Jeśli zauważymy takie objawy, konieczna jest pilna konsultacja dermatologiczna – zwraca uwagę dr n. med. Marta Kurzeja, dermatolog.

 

Najbardziej innowacyjny w polskiej onkologii program lekowy

Od 1 stycznia 2021 roku pacjenci z czerniakiem mogą korzystać z programu lekowego B.59 „Leczenie czerniaka skóry lub błon śluzowych”. To połączenie wcześniej funkcjonujących niezależnie trzech programów lekowych. Ma on zastosowanie w leczeniu chorych po całkowitej resekcji oraz z nieoperacyjnym, zaawansowanym w III stopniu lub przerzutowym IV stopniu czerniakiem.

Jest jednym z najbardziej innowacyjnych programów lekowych w polskiej onkologii. Pozwala nie tylko na zastosowanie nowoczesnej farmakoterapii, ale także na skuteczne zarządzanie terapią.

W programie są dostępne rekomendowane przez towarzystwa naukowe opcje terapeutyczne, zarówno z zakresu immunoterapii, jak i leków ukierunkowanych molekularnie na obecność mutacji w genie BRAF. Leczeniem mogą być objęci dorośli, jak i młodzież od 12 roku życia. Kwalifikacji pacjentów do terapii zawsze dokonuje lekarz prowadzący.

Tylko w ciągu 5 miesięcy w 2025 r. z programu lekowego związanego z czerniakiem skorzystało już 3.3 tys. pacjentów, a wartość refundacji leków przez NFZ wyniosła ponad 190 mln. złotych.

Rok realizacji	Liczba pacjentów	Wartość refundacji leków
2022	3 130	408 348 100,47 zł
2023	3 441	449 043 352,37 zł
2024	3 848	471 210 720,68 zł
styczeń - maj 2025	3 300	190 218 876,59 zł

 

Czy wiesz, że…?

Od 1 lipca 2024 r. refundacją objęto także lek z listy technologii o wysokiej innowacyjności w ramach odrębnego programu lekowego B.163.FM „Leczenie chorych na czerniaka błony naczyniowej oka”.

 

Czerniak. Jak się przed nim chronić?

Czerniak to groźny nowotwór skóry, ale wiele zależy od Ciebie. Dobra profilaktyka i codzienne nawyki potrafią znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania. Zobacz, jak w prosty sposób możesz chronić swoją skórę na co dzień.

 

Czy wiesz, że…?

Lekarz bada skórę przy pomocy dermoskopu, czyli specjalnej lupy, która daje 10-20-krotne powiększenie i odpowiednie oświetlenie, co znacznie ułatwia dokładną ocenę morfologii znamienia. Badanie jest bezbolesne i trwa 10-15 minut.

Już dziś zadbaj o zdrowie z programem Moje Zdrowie

– Znamiona badamy rutynowo dermoskopem, który umożliwia powiększenie badanej zmiany. Jeśli zmiana budzi niepokój onkologiczny, możemy znamię zbadać wykonując wideodermoskopię, która daje możliwość 20-120-krotnego powiększenia zmiany, zapisu cyfrowego zdjęcia znamienia oraz porównania go po 3 miesiącach do pierwotnego obrazu – podkreśla dr Marta Kurzeja.

 

Kremu z filtrem używaj nie tylko latem

Promieniowanie UV działa cały rok, nawet w pochmurne dni. Dlatego warto stosować krem z filtrem codziennie.

Rodzaje filtrów:

• niski (2 - 6 SPF)
• średni (8 - 12 SPF)
• wysoki (15 - 25 SPF)
• bardzo wysoki (30 - 50 SPF)
• ultrawysoki (50+ SPF).

Dzieci, osoby po przeszczepach, po zabiegach medycyny estetycznej, ze skłonnością do przebarwień lub przyjmujące leki światłouczulające powinny używać kremów z wysokim lub bardzo wysokim filtrem.

WAŻNE! Przed szkodliwym promieniowaniem należy chronić nie tylko skórę, ale też włosy, usta i oczy.

 

Posłuchaj co mówi nasz ekspert o profilaktyce czerniaka

Czy czerniak występuje tylko na skórze? Jakie znamiona powinny Cię zaniepokoić? Jak skutecznie chronić się przed nowotworami skóry?

Na te pytania odpowiada prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

 

To powinno Cię zainteresować:

Planujesz wakacje za granicą? Zabierz ze sobą EKUZ

Choroba na urlopie. Gdzie znajdziesz pomoc medyczną?

Nie lekceważ ukąszenia kleszcza

 

---

Konsultacja merytoryczna: dr n. med. Marta Kurzeja, dermatolog