Aktualności

Poradnik Pacjenta: Jak się chronić przed rakiem szyjki macicy?

• Rak szyjki macicy atakuje cicho i powoli. Rozwija się bezobjawowo i początkowo nie daje żadnych dolegliwości. 

• Jest jednym z najczęstszych nowotworów występujących u kobiet. Niewykryty i nieleczony może prowadzić nawet do śmierci.

• Każda kobieta po 25. urodzinach powinna regularnie robić cytologię.

• Z naszego Poradnika Pacjenta dowiesz się, na czym polega badanie cytologiczne i jak się do niego przygotować.

 

Wyprzedź raka, badaj się regularnie

Rak szyjki macicy to nowotwór, który rozwija się w komórkach szyjki macicy. Jego główną przyczyną jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), zwłaszcza niektórymi jego szczepami.

W początkowej fazie rozwoju raka szyjki macicy mogą wystąpić niewielkie zmiany w komórkach szyjki. Pojawienie się wyraźnych objawów wskazuje zazwyczaj na zaawansowane stadium, trudne lub niemożliwe do wyleczenia.

Podstawą dobrego zdrowia jest profilaktyka. Regularne badania cytologiczne pozwalają na wykrycie choroby we wczesnym i w pełni uleczalnym stadium.

 

Czy wiesz, że…?

Nowotwór szyjki macicy może się rozwinąć w każdym wieku. W 2022 r. diagnozę — rak szyjki macicy — usłyszało prawie 3 tys. Polek!

 

Rak szyjki macicy. Co o nim wiemy dzięki danym NFZ?

Narodowy Fundusz Zdrowia we współpracy z Narodowym Instytutem Onkologii i Centrum e-Zdrowia przygotował raport z monitorowania nowotworów — w zakresie raka szyjki macicy.

Dane NFZ nie pozostawiają złudzeń — profilaktyka raka szyjki macicy zwiększa szansę pacjentek na dłuższe życie!

 

Czy wiesz, że…?

Według danych NFZ spośród kobiet, które nie wykonywały cytologii, jedynie 75% przeżywało rok od diagnozy, a niespełna 50% — 5 lat.

SPRAWDŹ: Znacznie więcej danych znajdziesz w portalu NFZ – Zdrowe Dane

 

Rak szyjki macicy: Badaj się, by żyć

Co powinno Cię zaniepokoić?

Wczesnym zmianom nowotworowym w raku szyjki macicy nie towarzyszą żadne charakterystyczne dolegliwości. Wraz z rozwojem choroby kobiety zauważają zwykle jeden lub kilka z poniższych objawów:

• krwawienie z pochwy po stosunku
• krwawienie międzymiesiączkowe
• obfite upławy
• ból podczas stosunku
• bóle w podbrzuszu i okolicy lędźwiowej
• krwawienia pomenopauzalne (po okresie przekwitania).

Jeśli coś Cię zaniepokoi, umów się na wizytę do ginekologa lub położnej — nie czekaj.

— To właśnie brak objawów przez długi czas jest główną przyczyną zbyt późnego wykrycia raka szyjki macicy, a tym samym złego rokowania. Podkreślam, że rak szyjki macicy wykryty we wczesnym stadium jest uleczalny z bardzo wysoką skutecznością, dlatego badanie powinno być wykonywane regularnie. Tylko badanie cytologiczne jest w stanie wykryć zmiany na wczesnym etapie. Trwa zaledwie kilka minut, a może uratować nam życie — zaznacza prof. Grażyna Iwanowicz-Palus, położna, specjalistka w dziedzinie pielęgniarstwa położniczego i pielęgniarstwa rodzinnego oraz w dziedzinie zdrowia publicznego.

KONIECZNIE PRZECZYTAJ: W czym pomoże położna i jak ją wybrać?

 

Cytologia nie boli i ratuje życie

Cytologia jest bezbolesną i szybką metodą diagnostyczną. Polega na pobraniu materiału z szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Tak pobrany wymaz umieszcza się na szkiełku, a następnie odsyła do laboratorium, gdzie jest badany. Dzięki temu można wykryć nawet najmniejsze nieprawidłowości.

 

Jak się przygotować do cytologii?

1. Przed badaniem nie stosuj żadnych leków dopochwowych.
2. Nie zgłaszaj się na badanie w czasie krwawienia miesiączkowego.
3. Przed pobraniem materiału z szyjki macicy nie rób USG przezpochwowego.
4. Powstrzymaj się od współżycia na 1–2 dni przed zaplanowaną cytologią.

 

Czy wiesz, że…?

W 2022 r. tylko 40% pacjentek chorych na raka szyjki macicy miało wcześniej wykonaną cytologię.

 

Bezpłatny program NFZ: Profilaktyka na wagę życia

Skorzystaj z bezpłatnej cytologii w programie profilaktyki raka szyjki macicy. Nie potrzebujesz skierowania. Badanie finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia.

Dla kobiet w wieku 25-64 lata, które kwalifikują się do programu, dostępne są dwa rodzaje badań przesiewowych:

• schemat tradycyjny
  • klasyczna cytologia
  • wykonywana co 3 lata
• schemat nowy
  • polega na wykonaniu testu HPV HR z genotypowaniem, który wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku onkogennym w wymazie z szyjki macicy
  • wykonywany jest co 5 lat
  • jeśli wynik testu HPV HR jest dodatni, z tego samego pobranego materiału wykonuje się dodatkowo cytologię na podłożu płynnym (LBC).

Co warto wiedzieć o nowej metodzie?

• Test HPV HR z genotypowaniem to badanie molekularne, które wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku wywoływania raka szyjki macicy. Materiał do badania pobiera się wymazem z szyjki macicy.
• Cytologia płynna (LBC) wykonywana będzie tylko wtedy, gdy wynik testu HPV HR jest dodatni. Co ważne – nie trzeba wtedy ponownie pobierać wymazu, bo wykorzystuje się materiał z tego samego pobrania.
• Zakres i częstotliwość badań będzie zależał od wyników testów.

WAŻNE!

Kobiety, które były leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy, po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne), ponownie zostają objęte programem NFZ.

Kto i gdzie realizuje program?

1. Każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ.
2. Wybrane poradnie POZ, które podpisały umowę z NFZ na świadczenia położnej POZ w programie profilaktyki raka szyjki macicy.

SPRAWDŹ: Gdzie wykonasz bezpłatne badanie cytologiczne w programie NFZ

 

Zrobiłaś cytologię i co dalej?

Po uzyskaniu wyniku z laboratorium dostaniesz dalsze zalecenia.

• Twój wynik badania będzie ujemny - lekarz zaleci Ci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lub 5 lat, w uzasadnionych przypadkach po upływie 12 miesięcy
• Wynik testu HPV HR będzie dodatni - z tego samego materiału wykonana będzie cytologia płynna (LBC). Jeśli jej wynik będzie prawidłowy, lekarz zaleci Ci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 12 miesięcy.
• Jeśli w wyniku badania zostaną stwierdzone zmiany o charakterze dysplastycznym - lekarz ginekolog skieruje Cię na dalszą diagnostykę, tj. badanie kolposkopowe lub badanie kolposkopowe z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego. W przypadku rozpoznania raka szyjki macicy lub inne schorzenie - zostaniesz skierowana do leczenia specjalistycznego lub na dalszą diagnostykę.

 

Chroń dzieci przed rakiem. Umów je na szczepienie przeciw HPV

 

— Szczepienia przeciw HPV należą do działań profilaktycznych. Chronią przed chorobami wywołanymi przez wirus brodawczaka ludzkiego, które mogą prowadzić do rozwoju stanów przednowotworowych i nowotworów takich jak: rak szyjki macicy, rak pochwy, rak odbytu, rak prącia czy brodawek narządów płciowych. Szczepienia przeciwko HPV są szczepieniami zalecanymi dla każdego dziecka po ukończeniu 9 lat. Z uwagi na fakt, że do zakażenia HPV dochodzi głównie drogą płciową, najlepiej wykonać szczepienie jeszcze przed rozpoczęciem aktywności seksualnej — podkreśla Marzena Bozio, lekarz pediatra.

• Dlaczego warto zaszczepić dzieci przeciw HPV?
• Czy chłopcy również mogą się zarazić wirusem HPV?
• Czy szczepionki przeciw HPV są bezpieczne?

Sięgnij po Poradnik Pacjenta NFZ: szczepienie przeciw HPV uchroni Twoje dziecko przed rakiem

 

Inni przeczytali też:

Ważne badanie dla mężczyzn finansowane przez NFZ

Poradnik Pacjenta: Pierwsza pomoc przy odmrożeniach

Szczepienia przeciw grypie, COVID-19 i pneumokokom. Co warto wiedzieć?