Dla Pacjenta

Możesz korzystać z leczenia w nowym miejscu zamieszkania na koszt NFZ, jeśli masz prawo do świadczeń zdrowotnych w Polsce.

Kiedy masz prawo do świadczeń zdrowotnych w Polsce

Masz prawo do świadczeń zdrowotnych, gdy:

• jesteś ubezpieczony, np. pracujesz, jesteś emerytem bądź rencistą, jesteś zgłoszony do ubezpieczenia jako członek rodziny osoby pracującej itp.
• nie masz ubezpieczenia, ale masz prawo do leczenia na podstawie szczególnych uprawnień, jak np. dzieci do lat 18, które nie mogą być zgłoszone do ubezpieczenia przez rodzica lub dziadka, student w ciągu 6 miesięcy od ukończenia lub przerwania studiów itp.

Do ubezpieczenia zdrowotnego możesz też zgłosić członków Twojej rodziny. Zrób to za pośrednictwem płatnika składek, który zgłosi tę osobę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Płatnik składek płaci za Ciebie składki zdrowotne. Jest to np.:

• Twój pracodawca – jeśli jesteś pracownikiem,
• ZUS – jeśli wypłaca ci rentę lub emeryturę,
• Ty sam lub osoba zajmująca się sprawami kadrowo-księgowymi – jeśli prowadzisz działalność gospodarczą.

Co Ci przysługuje, gdy zmieniasz kraj zamieszkania na stałe

Jeśli zmieniasz miejsce zamieszkania na stałe, przysługuje Ci prawo do leczenia w znacznie szerszym zakresie niż na podstawie karty EKUZ. Lekarz nie będzie oceniał, czy leczenie jest konieczne przed Twoim powrotem do Polski, czy też może się odbyć już po powrocie. Będziesz mógł korzystać z leczenia planowanego, które nie przysługuje na EKUZ.  

Z leczenia skorzystasz na zasadach obowiązujących w kraju zamieszkania. Oznacza to, że musisz się liczyć z możliwością obowiązku zapłacenia za część lub całość leczenia, jeśli takie zasady obowiązują w danym państwie. Więcej informacji na temat zasad znajdziesz w zakładce „Zasady w poszczególnych krajach”.

Po zmianie miejsca zamieszkania nie utracisz prawa do leczenia również w Polsce.  W trakcie każdego pobytu w kraju będziesz mógł skorzystać z leczenia, które będzie konieczne.

Złóż do nas wniosek o wydanie dokumentu przenośnego S1 „Rejestracja w celu objęcia opieką zdrowotną”. S1 potwierdza ubezpieczenie zdrowotne z NFZ za granicą.

Pamiętaj. Jeśli podejmiesz pracę lub działalność gospodarzą za granicą, nie możesz korzystać z polskiego ubezpieczenia zdrowotnego. Wyjątek stanowią pracownicy delegowani i pracownicy służby cywilnej lub dyplomacji.

Komu przysługuje dokument S1

Wydamy Ci dokument S1, jeśli spełniasz następujące warunki:

• masz prawo do świadczeń zdrowotnych w Polsce i nie stracisz tego prawa, gdy się przeprowadzisz za granicę,
• oficjalnie zmienisz adres zamieszkania.

Gdy zmienisz miejsce zamieszkania, możesz stracić prawo do świadczeń zdrowotnych w Polsce m.in. dlatego, że:

• w nowym państwie zamieszkania rozpoczniesz pracę lub działalność gospodarczą,

• twoje ubezpieczenie zdrowotne w Polsce zależy od tego, czy tu mieszkasz, np. umowa dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, prawo do leczenia w związku z ciążą,
• jesteś zgłoszony w polskim urzędzie pracy jako osoba bezrobotna.

Zmianę miejsca zamieszkania zgłoś do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem płatnika składek, który płaci za Ciebie składki zdrowotne. Będzie to np.:

• Twój pracodawca – jeśli jesteś pracownikiem,
• ZUS – jeśli wypłaca ci rentę lub emeryturę,
• Ty sam lub osoba zajmująca się sprawami kadrowo-księgowymi – jeśli prowadzisz działalność gospodarczą.

Jak złożyć wniosek o dokument S1

Aby uzyskać dokument S1, pobierz i wypełnij wniosek o wydanie dokumentu S1 osobie zamieszkałej w innym państwie UE/EFTA.  Następnie wyślij go do właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ.

Dane kontaktowe oddziałów wojewódzkich NFZ

Wniosek może złożyć za Ciebie również osoba upoważniona.

Na odwrocie wniosku znajdziesz informacje o zasadach wypełniania wniosku i wymaganych dokumentach. Przeczytaj je dokładnie, zanim złożysz wniosek.  

Sprawdź status swojego wniosku

Do kiedy jest ważny dokument S1

Dokument S1 wydamy:

• bezterminowo – od dnia, w którym oficjalnie zgłosisz zmianę miejsca zamieszkania.
• na czas określony – tylko wtedy, gdy znana będzie data utraty uprawnienia.

Pamiętaj. Jeśli wrócisz do Polski na stałe, poinformuj o tym oddział wojewódzki NFZ.

Co jeśli otrzymasz informację o wydaniu S1, ale nie masz samego dokumentu

Otrzymałeś pismo, że przyznaliśmy Ci S1, ale w kopercie nie ma tego dokumentu? Oznacza to, że wysłaliśmy dokument elektronicznie do instytucji, którą wskazałeś we wniosku.

Skontaktuj się z tą instytucją i uzyskaj od niej lokalny dokument, który potwierdza Twoje prawo do świadczeń.

Aby korzystać z leczenia, musisz najpierw zarejestrować dokument S1.

Jeśli już wydaliśmy dokument w wersji papierowej lub przesłaliśmy go elektronicznie do instytucji Twojego państwa, skontaktuj się tą instytucją i ustal sposób rejestracji. Po rejestracji otrzymasz krajowy dokument, który będziesz okazywać w placówkach służby zdrowia.

Jeśli chcesz zmienić instytucję w państwie zamieszkania, w której zarejestrujesz dokument S1, złóż wniosek o nowy dokument. Równolegle z wystawieniem dokumentu S1 w wersji papierowej oddział wojewódzki NFZ poinformuje o Twoim uprawnieniu instytucję miejsca zamieszkania, którą wskażesz we wniosku o wydanie dokumentu S1.

Każde państwo członkowskie określa procedurę rejestracji dokumentu S1 samodzielnie. Instytucja może odmówić rejestracji dokumentu, jeśli stwierdzi, że nie masz prawa do korzystania z tego uprawnienia. Nastąpi to na przykład, gdy:

• wykonujesz pracę lub prowadzisz działalność w tym kraju,
• nie zostanie potwierdzony fakt, że na stałe mieszkasz w tym państwie,
• osoba wskazana jako członek rodziny nie spełnia warunków, aby mieć ubezpieczenie zdrowotne.

Z leczenia możesz korzystać wyłącznie w placówce publicznej służby zdrowa. Jeśli nie możesz ustalić, gdzie się zgłosić, sprawdź szczegółowe informacje o leczeniu w państwach pobytu. Znajdziesz tam również dane kontaktowe do lokalnej instytucji, która Ci pomoże.

Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne na podstawie S1 dla członków Twojej rodziny, którzy zmieniają z Tobą miejsce zamieszkania

Decyzję o tym, kto będzie uprawniony do leczenia w państwie zamieszkania jako członek rodziny, podejmuje instytucja rejestrująca dokument S1 wydany dla Ciebie jako głównego ubezpieczonego.

Każde państwo UE/EFTA samo określa definicję członka rodziny. Może się więc okazać, że w Twoim państwie zamieszkania ubezpieczenie zdrowotne nie przysługuje osobie, która zgodnie z polskim prawem może być zgłoszona do ubezpieczenia jako członek rodziny, np. rodzicom czy dzieciom powyżej 18 lat, które uczą się dalej.

Jak uzyskać dokument S1 dla członków rodziny

Nie musisz składać dodatkowego wniosku o dokumenty S1 dla członków rodziny, z którymi się przeprowadzasz. Aby zapewnić im dostęp do opieki zdrowotnej, zgłoś w państwie zamieszkania, przy rejestracji Twojego dokumentu S1, że chcesz również zarejestrować uprawnienia dla członków rodziny. Podaj ich dane wraz z numerem PESEL.

Instytucja miejsca zamieszkania sprawdzi, która ze wskazanych przez Ciebie osób spełnia warunki, aby być zgłoszona jako członek rodziny. Następnie złoży wniosek do NFZ o wystawienie dokumentów, które potwierdzą ubezpieczenie zdrowotne tych osób.

Jeśli instytucja odmówi wystąpienia z wnioskiem, skontaktuj się z nami jak najszybciej.

Pamiętaj. Możemy potwierdzić prawo członków Twojej rodziny, tylko jeśli są zgłoszeni do Twojego ubezpieczenia. Zgłaszasz ich do ZUS za pośrednictwem Twojego płatnika składek, który płaci za Ciebie składki zdrowotne. Będzie to np.:

• Twój pracodawca – jeśli jesteś pracownikiem,
• ZUS – jeśli wypłaca ci rentę lub emeryturę,
• Ty sam lub osoba zajmująca się sprawami kadrowo-księgowymi – jeśli prowadzisz działalność gospodarczą.

Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne na podstawie S1 dla członków rodziny, którzy zmieniają miejsce zamieszkania bez Ciebie

Jeśli osoba zgłoszona przez Ciebie do ubezpieczenia w Polsce przenosi się do innego państwa członkowskiego UE lub EFTA, musi sama złożyć wniosek o wydanie dokumentu S1 (szczegóły w części „Jak uzyskać dokument S1”).

Decyzję o tym, kto będzie uprawniony do leczenia w państwie zamieszkania jako członek rodziny, podejmuje instytucja rejestrująca dokument S1 wydany dla głównego ubezpieczonego.

Każde państwo UE/EFTA samo określa definicję członka rodziny. Może się więc okazać, że w państwie zamieszkania ubezpieczenie zdrowotne nie przysługuje osobie, która zgodnie z polskim prawem może być zgłoszona do ubezpieczenia jako członek rodziny, np. rodzicom czy dzieciom powyżej 18 lat, które się uczą.

Pamiętaj. Możemy potwierdzić prawo członków Twojej rodziny, tylko jeśli są zgłoszeni do Twojego ubezpieczenia. Zgłaszasz ich do ZUS za pośrednictwem Twojego płatnika składek, który płaci za Ciebie składki zdrowotne. Będzie to np.:

• Twój pracodawca – jeśli jesteś pracownikiem,
• ZUS – jeśli wypłaca ci rentę lub emeryturę,
• Ty sam lub osoba zajmująca się sprawami kadrowo-księgowymi – jeśli prowadzisz działalność gospodarczą.

Uwaga: Jeżeli rodzice mieszkają w różnych państwach UE/EFTA i posiadają własne tytuły do ubezpieczenia, to nie mogą samodzielnie wybrać kraju ubezpieczenia swojego dziecka. Dziecko do ubezpieczenia zdrowotnego powinien zgłosić rodzić, z którym ich dziecko mieszka. Dokument S1 dla dziecka wydamy tylko wtedy, gdy żaden z rodziców nie ma w kraju zamieszkania dziecka własnego tytułu do ubezpieczenia. Jeżeli taki tytuł posiada, to odmówimy wydania dokumentu S1. Wtedy konieczne będzie zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia w państwie, w którym zamieszkuje.

Stracisz prawo do świadczeń z NFZ na podstawie dokumentu S1, gdy:

• podejmiesz pracę lub rozpoczniesz działalność gospodarczą w państwie zamieszkania,
• pobierasz polską emeryturę albo rentę i uzyskasz prawo do emerytury albo renty w państwie zamieszkania,
• stracisz prawo do świadczeń zdrowotnych w Polsce, bo np. zakończysz pracę lub zawiesisz działalność gospodarczą, otrzymasz bezpłatny urlop lub stracisz status rolnika,
• zgłosisz swojemu płatnikowi, który w Polsce opłaca za Ciebie składki, np. pracodawcy lub ZUS, zmianę miejsca zamieszkania i wskażesz adres polski.

Prawo to wygaśnie po 30 dniach od ustania tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia, np. od kiedy

• zostanie rozwiązana Twoja umowa o pracę, umowa zlecenia, mianowanie,
• zakończysz służbę jako żołnierz lub funkcjonariusz,
• otrzymasz urlop bezpłatny na dłużej niż na 30 dni,
• zakończysz lub wyrejestrujesz działalność gospodarczą,
• utracisz status rolnika,
• utracisz prawo do polskiej emerytury lub renty,
• utracisz prawo do świadczenia społecznego, innego niż zasiłek dla bezrobotnych czy emerytura lub renta, np.  zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne, świadczenie pielęgnacyjne.

Wraz z wygaśnięciem Twojego prawa do świadczeń zdrowotnych w NFZ prawo to wygasa również dla członków Twojej rodziny, których zgłaszałeś do ubezpieczenia.

Jeśli wydaliśmy Ci dokument S1 i zarejestrowałeś w państwie zamieszkania również członków Twojej rodziny, poinformuj nas o wszelkich zmianach Twojej sytuacji ubezpieczeniowej i sytuacji Twoich bliskich.

Gdy stracisz prawo do świadczeń w Polsce, od tego momentu dokument S1 straci ważność i nie będzie stanowić podstawy do leczenia na koszt NFZ.

Do takich istotnych zmian, które mogą mieć wpływ na Twoje uprawnienia, należą m.in.:

• zmiana państwa zamieszkania,
• podjęcie pracy w innym państwie członkowskim UE lub EFTA, 
• uzyskanie emerytury lub renty z innego państwa UE/EFTA niż Polska, 
• utrata statusu członka rodziny zgodnie z ustawodawstwem państwa zamieszkania.

Jeśli zmieniłeś miejsce zamieszkania i nie wystąpiłeś przed wyjazdem o dokument S1, do czasu zakończenia formalności możesz posługiwać się kartą EKUZ.

Pamiętaj. EKUZ uprawnia wyłącznie do świadczeń niezbędnych i nieplanowanych. Zakres świadczeń będzie ograniczony w stosunku do uprawnień na podstawie dokumentu S1.

Może się też zdarzyć, że instytucje w państwie zamieszkania nie będą chciały uznać EKUZ, ponieważ karta przysługuje Ci wtedy, gdy przebywasz czasowo w danym państwie.