Dla Pacjenta

Co to jest EKUZ?

EKUZ, czyli Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, to dokument unijny. Potwierdza on Twoje prawo do bezpłatnego leczenia w każdym innym niż Twoje państwie UE lub EFTA. EKUZ jest wystawiany dla każdej osoby oddzielnie. Nie ma jednej wspólnej karty dla całej rodziny.

Ważne! Jeżeli wyjeżdżasz do Wielkiej Brytanii zapoznaj się z zasadami obowiązującymi po 31 grudnia 2020 r. w zakładce Brexit

Ważne! EKUZ dla osób niewidomych i niedowidzących na Twoje życzenie może być oznakowana naklejką z tekstem w alfabecie Braille’a.
 

Co można leczyć z EKUZ?

Zakres leczenia z EKUZ jest ograniczony. Masz prawo tylko do leczenia:

• niezbędnego i nieplanowanego,

• w ra­mach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa,

• na tych samych zasadach, na jakich korzystają z niego obywatele danego kraju (jeśli w danym państwie jest np. obowiązek opłacenia części kosztów za wizytę u lekarza, to i Ty za nią zapłacisz).

Świadczenia dostępne na kartę EKUZ najczęściej nie obejmują:

• kosztów akcji ratunkowych w krajach UE/EFTA. Dlatego jeśli np. uprawiasz sporty wiążące się z takim ryzykiem – koniecznie sprawdź przed wyjazdem do danego kraju zasady udzielania pomocy na kartę EKUZ oraz rozważ dodatkowe ubezpieczenie komercyjne,

• kosztów powrotu do kraju w związku z nagłym zachorowaniem (jedyny wyjątek może stanowić przesłanka ekonomiczna, gdy dalsze koszty leczenia na kartę EKUZ w kraju pobytu są wyższe niż koszty transportu).

Kiedy możesz mieć EKUZ?

Otrzymasz EKUZ, jeśli jesteś osobą uprawnioną do świadczeń zdrowotnych w Polsce. Uprawnione do świadczeń są:

• oso­by ubezpieczone (np. pracujące, na emeryturze),

• osoby nieubezpieczone, które jednak mają prawo do leczenia na podstawie szczególnych uprawnień (np. dzieci do lat 18, które nie mogą być zgłoszone do ubezpieczenia przez rodzica lub dziadka).

Gdzie możesz używać EKUZ?

Karty EKUZ możesz używać w innym niż Twoje państwie UE/EFTA oraz w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Karta jest również ważna na terytoriach zamorskich:

• francuskich: Gwadelupa, Martynika, Reunion, St Pierre-et-Miquelon i Gujana Francuska,

• portugalskich: na Azorach i Maderze,

• hiszpańskich: Majorce i Wyspach Kanaryjskich.

Nie obowiązuje natomiast:

• na Wyspach Normandzkich i wyspie Man,

• w Monaco, San Marino i Watykanie.

Ważne! Jeżeli jednak nie jesteś obywatelem państwa członkowskiego UE, to nie możesz skorzystać z bezpłatnego leczenia na EKUZ w następujących krajach: Islandia, Norwegia, Lichtenstein, Szwajcaria, Dania.

Czy wyrobienie EKUZ jest płatne?

Nie. Wyrobienie EKUZ jest bezpłatne.
 

Jak uzyskać EKUZ?

Wniosek o EKUZ możesz złożyć na pięć sposobów. Wybierz jeden:
 

Osobiście w dowolnym oddziale lub delegaturze NFZ
 

Za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP
 

Za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta (IKP)
 

Pocztą tradycyjną, na adres dowolnego oddziału lub delegatury NFZ
 

Pocztą elektroniczną (tylko w przypadku pracowniczych wniosków o EKUZ)

 

Uzyskaj e-Certyfikat za pośrednictwem mobilnej aplikacji mojeIKP

 

Do wydania EKUZ są wymagane:

• legitymacja – potwierdza kontynuację nauki, gdy skończyłeś 18 lat, jesteś uczniem, studentem lub na studiach doktoranckich i zostałeś zgłoszony do ubezpieczenia jako członek rodziny,

• dokument A1 – wydany przez ZUS lub KRUS, gdy wyjeżdżasz w związku z wykonywaniem pracy,

Ważne! Dokument A1 wydawany jest przez ZUS w formie elektronicznej. Musimy sprawdzić jego autentyczność. Robimy to przez weryfikację dokumentu na stronie ZUS lub za pomocą weryfikacji podpisu elektronicznego.

• dokument U2 – wydany przez urząd pracy, gdy wyjeżdżasz w celu poszukiwania pracy.

• upoważnienie – jeśli wniosek składasz za inną osobę.

W pozostałych przypadkach potwierdzimy Twoje prawo do świadczeń sami, na podstawie danych z naszej bazy. Wydamy Ci wówczas EKUZ bez żadnych dodatkowych dokumentów.

W wyjątkowych sytuacjach możesz jednak zostać poproszony o okazanie dokumentów, które potwierdzają Twoje ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. Zwłaszcza jeśli nie jesteś ubezpieczony, ale posiadasz prawo na podstawie szczególnych uprawnień.

Jesteś osobą ubezpieczoną? Twoje ubezpieczenie potwierdza (odpowiednio do sytuacji):

• aktualne zaświadczenie wypełnione przez płatnika składki (pracodawcę),

• aktualne zaświadczenie z KRUS o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu w NFZ (rolnik),

• aktualne zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek (osoby prowadzące działalność gospodarczą),

• legitymacja emeryta lub rencisty,

• aktualne zaświadczenie o pobieraniu zasiłku przedemerytalnego,

• aktualne zaświadczenie wystawione przez urząd pracy (bezrobotni, którzy nie są objęci ubezpieczeniem z innego tytułu),

• aktualne zaświadczenie z uczelni o zgłoszeniu do ubezpieczenia (studenci, którzy nie są objęci ubezpieczeniem z innego tytułu).

Jesteś ubezpieczony jako członek rodziny? Twoje ubezpieczenie potwierdza:

• zgłoszenie do ubezpieczenia jako członka rodziny (druk ZUS ZCNA, jeżeli zgłoszenie nastąpiło po 1 lipca 2008 r., lub ZUS ZCZA, jeżeli zgłoszenie nastąpiło przed 1 lipca 2008 r.),

• dokument potwierdzający uprawnienia do świadczeń osoby ubezpieczonej, która zgłosiła członka rodziny do ubezpieczenia.

Nie jesteś ubezpieczony, ale masz prawo do świadczeń na podstawie szczególnych uprawnień (zgodnie z art. 2  ust. 1  pkt 2–4 ustawy o świadczeniach)? Twoje prawo potwierdza (odpowiednio do sytuacji):

• decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy, w której mieszkasz,

• dokument tożsamość,

• zaświadczenie od lekarza (z datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed złożeniem wniosku), ewentualnie karta przebiegu ciąży,

• skrócony odpis aktu urodzenia,

• dokument potwierdzający zamieszkiwanie na terytorium RP lub oświadczenie o zamieszkiwaniu na terytorium RP,

• dokument potwierdzający statusu uchodźcy lub ochronę uzupełniającą albo zezwolenie na pobyt czasowy.

Jeżeli nie  masz wymienionych dokumentów, to możesz przedstawić inne. Muszą być wystawione przez właściwy organ i potwierdzać odprowadzanie składek na ubezpieczenie zdrowotne.

 

20 lat jeśli:

• otrzymujesz emeryturę i osiągnąłeś wiek emerytalny (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn)

Do 18-go roku życia jeśli:

• nie masz 18 lat i masz ubezpieczenie jako członek rodziny¹⁾ (EKUZ będzie ważny do dnia Twoich 18 urodzin)
• nie masz 18 lat i masz własny tytuł do ubezpieczenia²⁾  lub pobierasz rentę (EKUZ będzie ważny do dnia Twoich 18 urodzin)

5 lat jeśli:

• otrzymujesz emeryturę i nie ukończyłeś 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn
• nie masz 18 lat i nie masz ubezpieczenia, ale masz obywatelstwo polskie (EKUZ będzie ważna do dnia Twoich 18 urodzin)

3 lata jeśli:

• jesteś osobą zatrudnioną, 
• prowadzisz działalność gospodarczą,
• otrzymujesz zasiłek lub świadczenie przedemerytalne.

18 miesięcy jeśli:

• otrzymujesz rentę i masz więcej niż 18 lat,
• masz ubezpieczenie jako członek rodziny i masz więcej niż 18 lat,
• masz ubezpieczenie jako student.
• jesteś uczniem, masz więcej niż 18 lat i własny tytuł do ubezpieczenia³⁾

6 miesięcy jeśli:

• jesteś osobą zatrudnioną na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług,
• wykonujesz pracę nakładczą.

6 miesięcy jeśli nie masz ubezpieczenia, ale masz prawo do świadczeń na podstawie szczególnych uprawnień, czyli:

• jesteś w ciąży lub w trakcie porodu, masz obywatelstwo polskie i mieszkasz w Polsce,
• jesteś w ciąży lub w trakcie porodu, masz status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy i mieszkasz w Polsce,
• nie masz 18 lat, mieszkasz w Polsce i masz status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy (EKUZ traci ważność w dniu Twoich 18 urodzin).

2 miesiące  jeśli:

• jesteś zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna,
• jesteś osobą ubezpieczoną nie wymienioną wcześniej lub jesteś osobą, dla której nie został spełniony obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego.

90 dnijeśli:

• nie masz ubezpieczenia, ale spełniasz kryterium dochodowe do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej, co potwierdza decyzja np. wójta, burmistrza⁴⁾.

42 dnijeśli:

• nie masz ubezpieczenia, ale jesteś w połogu, masz obywatelstwo polskie i mieszkasz w Polsce.

 

---

Podstawa prawna

1) Dotyczy to osób, o których mowa w art. 5 pkt 3 lit a) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

2) Dotyczy to osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 17–19 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

3) Dotyczy to osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 17, 18 i 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

4) Uprawnienie wynika z art. 54 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Czy mogę się leczyć, jeśli nie mam EKUZ?

Gdy nie posiadasz EKUZ, możesz złożyć wniosek o certyfikat tymczasowo zastępujący EKUZ

Jest to dokument, który uprawnia do takich samych świadczeń jak EKUZ. Certyfikat otrzymasz, jeśli:

• jesteś osobą uprawnioną do świadczeń zdrowotnych w Polsce

• ​​przebywasz w innym państwie członkowskim UE/EFTA.

Certyfikat może zastąpić EKUZ, jeśli:

• nie masz ze sobą karty

• zgubiłeś lub skradziono Ci EKUZ.

Pamiętaj!
Certyfikat wydawany jest w wyjątkowych okolicznościach – kiedy koniecznie jest podjęcie leczenia.

Możesz go otrzymać jedynie na okres, w którym faktycznie skorzystasz ze świadczeń, lub na okres, kiedy były Ci udzielone świadczenia:

• na okres przyszły certyfikat otrzymasz maksymalnie na 30 dni

• maksymalny okres wsteczny, na jaki otrzymasz certyfikat, to 90 dni.  

Papierowy certyfikat można wysłać na wskazany we wniosku numer faksu lub adres e-mail placówki medycznej – po zeskanowaniu lub zrobieniu zdjęcia.

Wzór Certyfikatu tymczasowo zastępującego EKUZ

 

Jak uzyskać certyfikat?

 

Tryb elektroniczny

Skorzystaj z usługi online. Złóż wniosek za pośrednictwem e-PUAP lub mobilnej aplikacji mojeIKP 

Usługa on-line pozwoli Ci na otrzymanie certyfikatu tz. EKUZ w formie elektronicznej (tj. e-certyfikatu). Uzyskany dokument z łatwością przekażesz do placówki medycznej, która udziela świadczeń medycznych na przykład drogą mailową.

Tryb papierowy lub email

1. Pobierz, wypełnij i podpisz wniosek dostępny na naszej stronie. Wzór wniosku  (PDF - 242 kb)

2. Wskaż daty, w jakich świadczenie zostało udzielone, lub datę początkową, jeśli leczenie nadal trwa.

3. Wpisz, jak mamy Ci odesłać dokument.

4. Zeskanuj wniosek lub zrób jego zdjęcie i wyślij do swojego oddziału NFZ.

5. Certyfikat wydamy na czas udzielania świadczenia – a więc ograniczony.

Papierowy certyfikat należy dostarczyć placówki medycznej.

Wzór Certyfikatu tymczasowo zastępującego EKUZ

Pamiętaj!
Jeżeli we wniosku o wydanie Certyfikatu wskazałeś e-mail jako sposób odbioru dokumentu, wydamy Ci dokument elektroniczny w postaci e-Certyfikatu.

 

Jeśli nie możesz pobrać wniosku z naszej strony:

1. Napisz pismo odręcznie, wpisując wszystkie dane wymagane we wniosku, czyli imię, nazwisko, adres zamieszkania, datę urodzenia lub PESEL, okres, na jaki certyfikat ma zostać wydany, oświadczenie, że wszystkie dane zawarte we wniosku są zgodne ze stanem prawnym i faktycznym oraz ewentualny telefon kontaktowy.

2. Podpisz pismo i wyślij jego skan lub zdjęcie do swojego oddziału NFZ.

 

​Dane kontaktowe oddziałów wojewódzkich NFZ 

 

Certyfikat wydamy w ciągu 5 dni roboczych, jeśli będziemy mogli potwierdzić Twoje prawo do świadczeń na podstawie danych, jakie mamy. Jeśli to nam się nie uda, poprosimy Cię o dostarczenie dokumentów potwierdzających ubezpieczenie. Jeśli nie możesz złożyć wniosku samodzielnie, poproś o pomoc pracownika placówki medycznej lub inną osobę, z którą masz kontakt.

Musisz jednak ją upoważnić do złożenia wniosku w Twoim imieniu.

wzór upoważnienia  - PDF (192 kb)

 

Najczęściej zadawane pytania na temat certyfikatu tymczasowo zastępującego EKUZ

 

Czym jest certyfikat tymczasowo zastępujący kartę EKUZ?

Certyfikat zastępuje EKUZ – Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Otrzymasz go tylko w sytuacji, gdy nie możesz uzyskać karty. Jest on honorowany podczas tymczasowego pobytu na terenie innego kraju Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz EFTA, czyli Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii. Uprawnia on do takich samych świadczeń co karta EKUZ. O tym, czy dane świadczenie jest Ci niezbędne, decyduje na miejscu lekarz.

W jakich przypadkach mogę złożyć wniosek o wydanie certyfikatu?

Certyfikat uzyskasz, gdy zgubiłeś lub skradziono Ci kartę EKUZ i musisz skorzystać z leczenia. Otrzymasz go także, gdy w trakcie wyjazdu uświadomisz sobie, że nie masz ze sobą EKUZ lub gdy nie zdążysz go wyrobić przed wyjazdem.

Czy e-certyfikat to elektroniczna karta EKUZ?

Nie, e-certyfikat jest to certyfikat wydawany w formie elektronicznej. Aby go uzyskać, składasz wniosek pocztą elektroniczną, poprzez aplikację mojeIKP lub przez ePUAP. Podobnie jak certyfikat w formie papierowej, pełni on funkcję zastępczą i jest wydawany tylko w sytuacji, gdy nie masz karty EKUZ.

Czy jeżeli mam ważną kartę EKUZ, to powinienem także wyrobić e-certyfikat?

Nie, jeżeli masz EKUZ, to nie potrzebujesz dodatkowo e-certyfikatu. Karta EKUZ jest wystarczającym dokumentem uprawniającym Cię do świadczeń niezbędnych z medycznego punktu widzenia podczas tymczasowego pobytu na terenie innego państwa członkowskiego UE/EFTA oraz Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Na jaki okres mogę uzyskać Certyfikat?

Certyfikat wydamy Ci na okres, w którym były Ci udzielone świadczenia lub na okres, w którym faktycznie skorzystasz ze świadczeń: na przyszły okres otrzymasz certyfikat maksymalnie na 30 dni maksymalny okres wsteczny, na jaki otrzymasz certyfikat, to 90 dni.  

Uzyskałem certyfikat na 30 dni lecz moje leczenie trwa dłużej. Co mam zrobić?

Jeżeli w trakcie tego okresu nie udało Ci się uzyskać EKUZ, to powinieneś złożyć wniosek o nowy certyfikat.

Dlaczego certyfikaty są wydawane na tak krótkie okresy?

Certyfikat wydawany jest w wyjątkowych okolicznościach – kiedy koniecznie jest podjęcie leczenia, a nie masz ze sobą EKUZ. Certyfikat potwierdza Twoje prawa do świadczeń do momentu uzyskania przez Ciebie EKUZ.

Czy mogę sam zmienić dane na certyfikacie po jego wydaniu, np. nazwisko panieńskie lub okres ważności?

Certyfikat jest wydany na określony czas, zawiera konkretne dane i został podpisany elektronicznie. Każda zmiana danych, której dokonasz samodzielnie, powoduje, że dokument traci ważność.

Jak długo trzeba czekać na uzyskanie certyfikatu?

Certyfikat wydamy Ci w ciągu 5 dni roboczych, jeśli będziemy mogli potwierdzić Twoje prawo do świadczeń na podstawie danych, jakie mamy. Jeśli to nam się nie uda, poprosimy Cię o dostarczenie dokumentów potwierdzających ubezpieczenie.

Chcę skorzystać z leczenia za granicami Polski i mam zaplanowaną operację. Czy certyfikat uprawnia mnie do tego leczenia?

Nie, certyfikat podobnie jak EKUZ uprawnia jedynie do świadczeń, które okażą się niezbędne w trakcie tymczasowego pobytu na terenie innego państwa UE/EFTA oraz Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Jeżeli masz zaplanowane leczenie i chcesz, aby NFZ pokrył koszty, to przed jego rozpoczęciem musisz uzyskać zgodę Prezesa NFZ.

Jestem pracownikiem delegowanym do pracy do innego kraju UE/EFTA i mam dokument A1 (dokument A1 potwierdza, któremu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega dana osoba) ważny przez rok. Czy certyfikat może zostać wydany na cały okres ważności dokumentu A1?

Nie, certyfikat jest wydawany tylko na okres, w którym były Ci udzielone świadczenia lub na okres, w którym faktycznie skorzystasz ze świadczeń.

Jestem obywatelem kraju spoza UE, ale mieszkam w Polsce i opłacam składki na ubezpieczenie zdrowotne. Czy mogę uzyskać certyfikat?

Tak, jednak pamiętaj, że nie wszystkie kraje akceptują dokumenty unijne wydane dla obywateli państw spoza UE. W tym przypadku z certyfikatu oraz karty EKUZ nie skorzystasz w Danii, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii.

Nie możesz posłużyć się EKUZ lub Certyfikatem tz. EKUZ, jeśli w trakcie ich ważności utracisz prawo do świadczeń finansowanych przez NFZ.

Nastąpi to na przykład, gdy:

• zakończysz pracę (dotyczy to osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, mianowania oraz żołnierzy i funkcjonariuszy),
• otrzymasz urlop bezpłatny,
• zawiesisz lub zakończysz działalność  gospodarczą,
• stracisz status osoby bezrobotnej,
• stracisz prawo do emerytury lub renty albo zostanie ono zawieszone,
• stracisz status rolnika,
• stracisz prawo do świadczenia społecznego innego niż zasiłek dla osób bezrobotnych, emerytura lub renta – np. do zasiłku stałego z pomocy społecznej, zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego czy świadczenia pielęgnacyjnego,
• rozwiążesz umowę dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego z NFZ.

Prawo do posługiwania się EKUZ lub Certyfikatem wygasa wówczas po 30 dniach. Dotyczy to również osób, które zgłosiłeś do ubezpieczenia zdrowotnego jako członków rodziny.

Skontaktuj się ze swoim oddziałem wojewódzkim NFZ, jeśli uzyskałeś EKUZ lub certyfikat, a:

• rozpocząłeś pracę w innym państwie,
• rozpocząłeś działalność gospodarczą w innym państwie,
• uzyskałeś emeryturę lub rentę z innego państwa.

W podobnych przypadkach musimy ustalić, gdzie powinny być płacone składki i kto powinien finansować koszty Twojego leczenia. Możesz być objęty ubezpieczeniem tylko w jednym państwie UE lub EFTA.

Pamiętaj! Jeśli posługujesz się kartą lub certyfikatem bez uprawnienia, narażasz się na ryzyko zwrotu kosztów, które ponieśliśmy za Twoje świadczenia.